Πως να χακάρεις ένα μυαλό #10: Εικονικό σεξ

Σήμερα θα περπατήσω μέσα στις φωτιές της κόλασης.

Μιας επίγειας και κρυφής κόλασης, μιας επιδημίας που έχει προσβάλει πολλούς από εσάς χωρίς καν να το γνωρίζετε. Σε αυτή την κόλαση, θα αναμετρηθώ για δεύτερη φορά με έναν δαίμονα τόσο ισχυρό, όσο και ύπουλο, τόσο αδηφάγο, όσο και καμουφλαρισμένο πέρα από εκεί που μπορείς να δεις. Μέσα στο μυαλό σου.

Όσοι έχετε διαβάσει τις «απίστευτες περιπέτειές» μου, θυμάστε βέβαια την Λίλη. Η Λίλη είναι ένας βρικόλακας σεξουαλικής ενέργειας, μία λάμια κατά την ελληνική της ρίζα, ένα succubus κατά την λατινική ή ένα πνεύμα qarinah κατά την αραβική της αντιστοιχία. Δοξασίες και παραμύθια για μικρά παιδιά θα μου πεις. Όμως όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά, και όλα τα μνημίδια, ανεξαρτήτου της πορείας τους στον χρόνο, έχουν μια απαρχή. Μια αφορμή.

Η λάμια ειδικά σήμερα είναι πολύ πραγματική και έχει χρησιμοποιήσει την τεχνολογία για να μετεξελιχθεί σε ένα ναρκωτικό 100 φορές πιο ισχυρό από την ηρωίνη, σύμφωνα με τον Dr Jeffrey Satinover σε ακρόαση στο αμερικάνικο κογκρέσο.

Να στο κάνω πιο λιανά: μιλάω για το εικονικό σεξ, τον διανοητικό ιό που έχει μολύνει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού με καταστροφικά αποτελέσματα. Η στομφώδης εισαγωγή είχε σκοπό να σου τραβήξει την προσοχή και να σε προφυλάξει από έναν κίνδυνο πολύ πραγματικό και πολύ άμεσο.

«Εντάξει, τι κακό έχει μια τσοντούλα εδώ κι εκεί;» σε ακούω να λες. «Στο κάτω-κάτω είναι και επιμορφωτική, και βοηθάει την σεξουαλική ζωή του ζευγαριού. Τι, όχι;»

Όχι και μάλιστα κατηγορηματικό. Το πορνό με την σημερινή του μορφή και το εικονικό σεξ, όπως το ξέρουμε σήμερα και όπως θα το δούμε να εξελίσσεται στο μέλλον, όχι μόνο δεν κάνουν τα παραπάνω, αλλά κάνουν μάλιστα τα αντίθετά τους με πολύ ύπουλο και εθιστικό τρόπο.

Βλέπεις, ο Dr Jeffrey δεν υπερέβαλλε και πολύ. Το εικονικό σεξ συμπεριφέρεται ΑΚΡΙΒΩΣ όπως τα ναρκωτικά, όσον αφορά τον εγκέφαλο. Αυτό που κάνει είναι να σου καταστρέφει το λεγόμενο «κέντρο ανταμοιβής» (reward pathway) του εγκεφάλου σου, και να σε κάνει να θέλεις κι άλλο. Σου θυμίζει τίποτα;

Το μυαλό μας παράγει δύο ουσίες συνδυασμένες με την ευχαρίστηση, την ντοπαμίνη και την οξυτοκίνη. Ευχάριστες δραστηριότητες που προωθούν τη ζωή, όπως το φαγητό, μια σημαντική επιτυχία, η βοήθεια προς τους άλλους ή το «δέσιμο» μαζί τους, παράγουν αυτές τις ουσίες και έτσι νιώθουμε ευχαρίστηση.

Το ίδιο βέβαια κάνει και το σεξ, και αυτό είναι τελικά ο λόγος που τα σεξουαλικά κουμπιά που λέγαμε σε προηγούμενο κείμενο είναι τόσο δυνατά μέσα μας. Προωθούν το σεξ, άρα την έκκριση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, άρα την ευχαρίστηση και ηδονή μας.

Δυστυχώς το ίδιο κάνει και το εικονικό σεξ, και είναι αυτή σου η αδυναμία που εκμεταλλεύονται οι πορνογράφοι για να σε μετατρέψουν σε σεξουαλικό ζόμπι. Με το αζημίωτο φυσικά.

Βλέπεις, οι άνθρωποι δεν εκκρίνουν ντοπαμίνη μόνο όταν κάνουν κάτι. Εξαιτίας κάποιων κυττάρων στον εγκέφαλο που λέγονται «καθρεπτικοί νευρώνες» (mirror neurons), οι άνθρωποι αναπτύσσουν συναισθήματα ακόμα κι όταν βλέπουν κάτι. Αυτός είναι και ο λόγος που κλαίμε με μια αισθηματική ταινία, φοβόμαστε με ένα θρίλερ ή παθιαζόμαστε με έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Αυτός είναι και ο λόγος που ερεθιζόμαστε με μια ερωτική φωτογραφία ή βίντεο.

Το πρόβλημα είναι ότι, ακριβώς όπως με τα ναρκωτικά, έχουμε ασυνήθιστη έκκριση ντοπαμίνης. Ο εγκέφαλος πάει να σκάσει και δεν έχει συνηθίσει να λειτουργεί έτσι. Τι κάνει λοιπόν; Μειώνει τους υποδοχείς ντοπαμίνης.

Φωτογραφία: drcurtiscripe

Για εσάς που δεν είστε νευροχειρούργοι, ορίστε μία περίληψη. Ο εγκέφαλός μας αποτελείται από καμιά 100 δισεκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα, που ονομάζονται νευρώνες. Κάποια από αυτά διαθέτουν υποδοχείς ντοπαμίνης, κάτι σαν μικροσκοπικές κεραίες που συλλαμβάνουν την ποσότητα ντοπαμίνης και καθορίζουν ανάλογα τα συναισθήματα ευχαρίστησης και ανταμοιβής.

Όταν όμως υπάρχει υπερπροσφορά ντοπαμίνης και για ικανά διαστήματα, ο εγκέφαλος μειώνει αυτούς τους υποδοχείς, ώστε να επηρεάζεται λιγότερο από τα ποτάμια ντοπαμίνης και άρα να επανέλθει στην φυσιολογική του κατάσταση.

Είναι σαν να στέκεσαι δίπλα από ένα ηχείο και κάποιος δυναμώνει πολύ την μουσική. Το αυθόρμητο που θα κάνεις είναι να κλείσεις τα αυτιά, μην μπορώντας να αντέξεις την ηχητική επίθεση που δέχονται τα τύμπανά σου. Είναι το ίδιο με τους υποδοχείς ντοπαμίνης. Δες τους σαν τα «αυτιά» της ευχαρίστησης που κλείνουν από την αφύσικη ποσότητα ντοπαμίνης.

Όπως και το κλείσιμο των αυτιών δίπλα από το ηχείο θα μειώσει τον ήχο, έτσι και η μείωση υποδοχέων ντοπαμίνης θα μειώσει την ευχαρίστηση. Σύντομα ο χρήστης παύει να νιώθει την ίδια αρχική ηδονή και θέλει περισσότερο πορνό, πιο συχνά ή σε πιο σκληροπυρηνικές εκδόσεις. Ο κύκλος του εθισμού μόλις έχει αρχίσει.

Όπως με τα ναρκωτικά, και αυτός ο εθισμός έχει σύνδρομο στέρησης. Χρήστες που προσπαθούν να το «κόψουν» εμφανίζουν από έντονη ανησυχία και συμπτώματα άγχους μέχρι κατάθλιψη, από την απότομη έλλειψη ντοπαμίνης. Συχνά θα οδηγηθούν πίσω σχεδόν με αυτόματο τρόπο, αφού ξέρουν ότι είναι κάτι που θα τους δώσει άμεση ανακούφιση, προσωρινή όμως, γιατί μακροπρόθεσμα τα πράγματα θα γίνονται χειρότερα.

Οι νευροπλαστικοί έχουν ένα γνωμικό: «Νευρώνες που πυροδοτούνται μαζί, μένουν μαζί». Αυτό σημαίνει ότι οι νευρώνες που πυροδοτούνται ταυτόχρονα για να συνδέσουν αυτό που βλέπεις στην οθόνη με την ευχαρίστηση, το «θυμούνται» μετά ώστε να μπορείς να επιστρέψεις. Με βάση τις ανακαλύψεις της νευροπλαστικής τα τελευταία 20 χρόνια, το μυαλό μας είναι ένα παιχνίδι Tetris και συνεχώς αναδιαμορφώνεται για να δημιουργήσει αναμνήσεις και συναισθήματα με βάση τις εμπειρίες μας από το περιβάλλον.

Όταν αυτή η σύνδεση γίνει με μια ωφέλιμη δραστηριότητα, όπως π.χ. το φαγητό, έναν περίπατο ή το παιχνίδι με τον σκύλο σου, είναι κάτι καλό. Αν νιώθεις ευχαρίστηση όταν πλένεις τα δόντια σου, μάλλον δεν θα ανησυχήσεις ποτέ για τερηδόνα. Από την άλλη, αν αυτή η νευρωνική σύνδεση γίνει με κάτι επιζήμιο… την πάτησες!

Σε παλιότερο άρθρο είχα αναφερθεί στα μνημίδια συσχετισμού από την πλευρά της ψυχολογίας. Σήμερα, θα εμπλουτίσουμε αυτή την έννοια με την άποψη της ιατρικής.

Τα μνημίδια συσχετισμού υπάρχουν, γιατί πυροδοτούνται ταυτόχρονα οι αντίστοιχοι νευρώνες για να κάνουν αυτή τη σύνδεση. Το μυαλό επιβραβεύει το φαγητό, το σεξ, τις καλές εμπειρίες και σχέσεις, εκκρίνοντας ντοπαμίνη και φτιάχνοντας μονοπάτια που συνδέουν τους νευρώνες μεταξύ τους, κι εμείς εκλαμβάνουμε ως μνημίδια συσχετισμού.

Τώρα αν η σύνδεση γίνει με καλές συμπεριφορές, τέλεια! Αν όχι, όπως για παράδειγμα λόγω έκκρισης ντοπαμίνης από βίντεο και φωτογραφίες, τότε το μυαλό «αλλάζει» την σύνθεσή του για να συνδέσει αυτό (και όλο περισσότερο μόνο αυτό) με την ηδονή του ατόμου.

Βλέπεις, το μυαλό εκτός από ντοπαμίνη εκκρίνει και μία πρωτεΐνη ονόματι DeltaFosB, η οποία είναι το μονοπάτι σύνδεσης μεταξύ των νευρώνων που πυροδοτούνται μαζί. Όσο περισσότερο κάνεις κάτι, τόσο πιο έντονο γίνεται αυτό το μονοπάτι, κάνοντας όλο και πιο εύκολο στο μυαλό να επαναλάβει αυτή την σύνδεση.

Όπως σου είπα αν πρόκειται για την εκμάθηση ενός οργάνου, την γυμναστική ή την προσωπική υγιεινή κανένα πρόβλημα, απεναντίας! Όμως σε μία σκοτεινή έξη, όπως είναι το εικονικό σεξ, αυτή η λειτουργία καθιστά τον χρήστη πιο επιρρεπή, μέχρι που το μονοπάτι της DeltaFosB γίνεται μόνιμο και τότε είναι τρομερά δύσκολο να «καθαρίσεις».

Ας το συνδέσουμε με κάτι άλλο. Το μυαλό των εφήβων παράγει 2 με 4 φόρες περισσότερη ντοπαμίνη από αυτή ενός ενήλικα. Επιπλέον, ένα σημαντικό μέρος της σεξουαλικής τους διαπαιδαγώγησης γίνεται διαμέσου του διαδικτυακού πορνό. Αρχίζεις να καταλαβαίνεις το μέγεθος της επιδημίας;

Για αυτές τις στρατιές ανθρώπων, έφηβων ή όχι, οι υπόλοιπες καθημερινές δραστηριότητες δεν φαίνεται να έχουν πλέον την ίδια επίδραση ευχαρίστησης. Πλέον το μόνο που τους ευχαριστεί, προσωρινά πάντα, είναι το πορνό. Όταν βρίσκονται μακριά του νιώθουν «στα κάτω» τους, αποδιοργανωμένοι και στρεσαρισμένοι, με μόνη επιθυμία να επιστρέψουν. Είναι ο εθισμός που τους ελέγχει.

Με βάση έρευνες και εγκεφαλογραφήματα την τελευταία εικοσαετία, ο κάθε είδους εθισμός καταστρέφει το τμήμα του εμπρόσθιου λοβού του εγκεφάλου. Το συρρικνώνει. Είναι το τμήμα για την λογική επίλυση των προβλημάτων και την λήψη αποφάσεων. Το ίδιο κάνει και η βουλιμία. Το ίδιο κάνουν τα ναρκωτικά. Το ίδιο κάνει και το εικονικό σεξ.

Φωτογραφία: Wkc19

Όσο περισσότερη η χρήση, τόσο μεγαλύτερη η ζημιά και τόσο πιο δύσκολα «ξεκόβεις». Το εικονικό σεξ είναι σε απόλυτη αναλογία με το junk food. Όσο βλαβερό και εθιστικό είναι το ένα, άλλο τόσο είναι και το άλλο.

Πάρε για παράδειγμα μια σοκολάτα. Για τον προϊστορικό σου πρόγονο ήταν σημαντικό να καταναλώνει φαγητό υψηλής θερμιδικής αξίας, όπου κι αν το πετύχαινε. Σου θυμίζω ότι τότε δεν υπήρχαν ούτε σουπερμάρκετ, ούτε περίπτερα. Η σοκολάτα θα ήταν οργασμός γεύσης! Για αυτό σου αρέσει τόσο πολύ.

Πάντως αν η διατροφή σου αποτελείται μόνο από σοκολάτες, δεν σε βλέπω και πολύ καλά. Σήμερα έχεις την επιλογή, αλλά και την γνώση, να φας ότι χρειάζεσαι. Αν δεν τα καταφέρνεις και τόσο καλά, ίσως έχεις ήδη παρατηρήσει τα αποτελέσματα στο βάρος σου, στο σώμα και τον οργανισμό σου.

Είναι το ίδιο με το εικονικό σεξ. Ο ή η σύντροφός σου μεγαλώνει, δεν είναι συνέχεια μακιγιαρισμένη ή φρεσκοσιδερωμένος, ή απλώς είχε μια κακή μέρα. Πλέον δεν φαίνεται αρκετός ή αρκετή.

Φωτογραφία: jcpclothing0

Πώς να είναι; Πίσω από την οθόνη σε περιμένουν ατέλειωτα ποτάμια από τους καλύτερους εκπροσώπους του αντίθετου φύλου, μακιγιαρισμένους, όμορφους και πάνω από όλα πρόθυμους στο κάθε πεινασμένο σου κλικ. Ο εγκέφαλός σου νομίζει ότι πέτυχε γενετικό τζακ-ποτ! Παρέλαση εξωπραγματικών γυναικών και αντρών, έτοιμων για τις πιο σκοτεινές σου φαντασιώσεις.

Το πρόβλημα είναι ότι οι αληθινές ανθρώπινες σχέσεις δεν χτίζονται έτσι, και η αναπαράστασή τους στο εικονικό σεξ είναι λειψή και ψεύτικη. Μέρος της ευχαρίστησης της ζωής είναι το «μοίρασμα», η εξέλιξη της σχέσης, το πώς σου συμπεριφέρεται και σε «ανεβάζει» το ταίρι σου, πως εξελίσσεσαι ο ίδιος ή η ίδια δίπλα του. Πως σου χαμογελάει, σε αγκαλιάζει, πως μιλάει στην ψυχή σου και μετά, ναι μετά, έρχεται το σεξ ως επιστέγασμα. Εκεί είναι η πραγματική μαγεία του έρωτα.

Από την άλλη στην οθόνη, τίποτε από αυτά δεν συμβαίνει. Οι συστάσεις είναι τυπικές και η όποια υπόθεση εξυπηρετεί μόνο τον τελικό στόχο: το ωμό και αποκομμένο σεξ, την έκκριση ντοπαμίνης χωρίς τίποτε άλλο ουσιαστικό. Αντίθετα από μια φυσιολογική σχέση, με τα πάνω της και τα κάτω της, εδώ είσαι ο απόλυτος άρχων. Τουλάχιστον όσο είσαι καρφωμένος μπροστά από μια οθόνη, κάνοντας «μυτιές» που ακούνε στον ήχο κλικ.

Να ήτανε μόνο αυτό… Όπως σου είπα και πιο πάνω, οι χρήστες γρήγορα συνηθίζουν την ποσότητα ντοπαμίνης στον εγκέφαλό τους και θέλουν περισσότερο, πιο συχνά ή πιο σκληρές εικόνες. Όλο και πιο σκληρές. Χρόνιοι χρήστες αναφέρουν ότι πλέον ερεθίζονται με πράγματα που παλιότερα τους αηδίαζαν ή τα έβρισκαν ανήθικα.

Όμως το μυαλό κάνει ότι βλέπει. Μαζί με την αύξηση της ακρότητας, ο χρήστης «μαθαίνει» ότι τέτοιες συμπεριφορές είναι φυσιολογικές. «Είναι ΟΚ να χτυπάς μία γυναίκα ή να την μεταχειρίζεσαι σαν αντικείμενο. Μα κοίτα!! Της αρέσει κιόλας!»

Εδώ βρίσκεται η απαρχή του σεξισμού και της σεξουαλικής βίας. Οι έφηβοι όπως σου είπα, μαθαίνουν το σεξ εν πολλοίς από τα porn sites. Εκεί θα δουν συνεχόμενα την υποβάθμιση της γυναίκας, τον εξευτελισμό και την βία, λεκτική ή φυσική. Σιγά-σιγά θεωρούν ότι αυτές οι συμπεριφορές είναι φυσιολογικές.

Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά. Σε μία μελέτη του 2012 που αφορούσε 1500 άτομα, το 56% είπαν ότι το πορνό που κατανάλωναν έγινε πιο ακραίο και βίαιο σε σχέση με το χρόνο. Σε μία άλλη μελέτη, άνθρωποι που έβλεπαν πορνό θεωρούσαν ότι η κτηνοβασία ή η βία ήταν δύο φορές πιο κοινή, σε σχέση με άτομα που δεν έβλεπαν. Σε μια ακόμα μελέτη σημειώθηκε ότι οι άντρες που έκαναν χρήση εικονικού σεξ σε μόνιμη βάση είχαν αυξημένο το αίσθημα της κυριαρχίας και την ανάγκη της βίαιης εκτόνωσης, ενώ έδειχναν μειωμένη αντίληψη για την σημασία και την σοβαρότητα της σεξουαλικής παρενόχλησης, ακόμα και του ίδιου του βιασμού!

Όμως όταν νιώθεις ότι κάτι είναι φυσιολογικό ή ότι «δεν πειράζει» και τόσο, δεν είσαι μακριά από το να το κάνεις. Προφανώς και δεν λέω ότι όλοι όσοι παρακολουθούν πορνό είναι βιαστές, όμως σίγουρα έχει τη δύναμη να αλλάζει ιδέες και συμπεριφορές, φυτεύοντάς σου μνημίδια με τη μέθοδο της Επανάληψης. Περισσότερα για αυτό σε επόμενο κείμενο. Μέχρι τότε θυμίσου: «Επανάληψη, μήτηρ πάσης μαθήσεως».

Τι περιμένεις από κάποιον που καταναλώνει βίαια και εξευτελιστικά για τις γυναίκες βίντεο; Τι περιμένεις από κάποια που παρακολουθεί συνεχώς το φύλο της σε ρόλο δοχείου;

Φωτογραφία: CSuk-1T

Κατά τα άλλα, η συνεχής χρήση θα οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα DeltaFosB. Αυτό σημαίνει ότι τα μονοπάτια στο μυαλό σου, που συνδέουν τους νευρώνες μεταξύ τους, θα γίνουν πιο «έντονα» και πιο «μόνιμα» συνδυάζοντας την ηδονή με το πορνό. Το ίδιο το μυαλό σου θα θυμάται το συναίσθημα και θα σε οδηγεί στη χρήση ξανά. Θα θέλεις να βλέπεις κι άλλο, ακόμα και όταν αυτό που βλέπεις δεν σε ευχαριστεί και τόσο.

Όσο ο εθισμός θα προχωράει, οι χρήστες θα λειτουργούν σαν υπνωτισμένοι σε κάθε στρεσογόνα κατάσταση στη ζωή τους, προς το μοναδικό πράγμα που ξέρουν ότι θα τους δώσει μια, προσωρινή έστω, ανακούφιση. Και όσο περισσότερο κάνουν χρήση, τόσο το μυαλό θα προσαρμόζεται σε αυτή την κατάσταση θεωρώντας τη φυσιολογική και αναγκαία. Σε προχωρημένες καταστάσεις εθισμού, όπου το μυαλό έχει πλέον «κλειδώσει» από την χρόνια χρήση, είναι τρομερά δύσκολο να ξεφύγεις.

Όπως βλέπεις η λάμια είναι καθ’ όλα πραγματική και είναι πανίσχυρη. Αυτός ο κυβερνοδαίμονας κατάφερε να γίνει το ναρκωτικό που μετατρέπει τους ανθρώπους σε συναισθηματικά και σεξουαλικά ζόμπι. Μια επιδημία που αφήνει στο πέρασμά της άδειους και κατεστραμμένους ανθρώπους, ανίκανους να νιώσουν τη χαρά της ζωής.

Αυτό το άρθρο θα έχει και συνέχεια, γιατί δεν τέλειωσα με την λάμια. Σήμερα σου εξήγησα τι κάνει στο μυαλό σου, την επόμενη φορά θα σου δείξω τι κάνει στα αγαπημένα σου πρόσωπα και στον κόσμο.

Μέχρι τότε, θέλω να σου πω κάτι πολύ σοβαρά και το ίδιο σοβαρά θέλω να το σκεφτείς. Εάν ένιωσες ότι τα παραπάνω σε περιγράφουν περισσότερο από όσο θα έπρεπε, εάν κάνεις χρήση εικονικού σεξ περισσότερο από μια-δυο φορές το μήνα, είναι πολύ πιθανό να είσαι ήδη εθισμένος ή εθισμένη. Ζήτα βοήθεια! Μόνο του είναι ανίκητο, γιατί ο εγκέφαλός σου τάσσεται ήδη υπέρ του.

Μίλα με κάποιον ειδικό ή έστω αναζήτησε κάποιο εξειδικευμένο site ή app αυτοβοήθειας για την απεξάρτησή σου. Αν έχεις κάποιον φίλο ή σύντροφο με το πρόβλημα, στείλε του αυτό το άρθρο ή μίλα του με κατανόηση. Η βία δεν βοήθησε ποτέ. Πρέπει μόνος του να καταλάβει και να πάρει την απόφαση.

Βλέπεις η κόλαση δεν είναι πάντα πίσσα και καζάνια που κοχλάζουν. Μπορεί να είναι και χειρότερα. Μια μαρτυρική ευθεία αντί για ζωή, όπου τα μόνα πράγματα που συμβαίνουν αφορούν πεινασμένα κλικ και χαρτομάντιλα, σε σκοτεινά δωμάτια και φωτεινές οθόνες, με σεξουαλικό παρτενέρ την μοναξιά. Πραγματικά τώρα, αυτό θέλεις από την ζωή σου;

ΛΟΙΠΑ ΜΕΤΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ
(Βιβλιογραφία και προτεινόμενα αναγνώσματα)

Doidge, N. The Brain That Changes Itself (Penguin Books, 2007).
Hilton, Donald & Watts, Clark. Pornography Addiction: A Neuroscience Perspective.
Website: Fight The New Drug.

Πως να χακάρεις ένα μυαλό #9: ...και λίγο σεξ παραπάνω

«Αιδοίου θριξ ναυν έλκει» είχε πει κάποτε ο Διογένης ο φιλόσοφος, πριν τον πουν Κυνικό.

Μερικές χιλιάδες χρόνια αργότερα, πριν το 1893 όπου εγκαινιάστηκε η διώρυγα της Κορίνθου, οι ναύτες προτιμούσαν να κουβαλούν πλοία και εμπορεύματα στα χέρια από το να κάνουν τον περίπλου της Πελοποννήσου, γιατί έτσι είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν και μερικά από τα μπουρδέλα κατά μήκος της δίολκου, που είχαν φυτρώσει εκεί για αυτό τον λόγο. Ποιος είναι ο κυνικός τώρα;

Η δύναμη του αιδοίου δεν σταματάει βέβαια στα καράβια. Όπως είδαμε στα προηγούμενα κείμενα, το σεξ βρίσκεται πίσω από πάρα πολλές δραστηριότητες και επιθυμίες μας, έστω και σε υποσυνείδητο επίπεδο. Ήταν (και είναι) τόσο σημαντικό για την εξέλιξη και την διαιώνιση της ζωής, που το μεγαλύτερο μέρος του πολιτισμού μας χτίστηκε με αυτό ως θεμέλιο.

Το σεξ δημιούργησε τους βασικούς αρσενικούς ρόλους, του άντρακλα και του στοργικού συζύγου, με τους δεκάδες υπό-ρόλους τους, ενώ έκανε τα θηλυκά επιλεκτικά και απαιτητικά προς τους συντρόφους τους. Είναι αυτό που δημιούργησε την ιεραρχία και την χάραξε με πυρωμένο σίδερο στο μυαλό των αρσενικών.

Λόγω του σεξ γεννήθηκε η απιστία και οι άπειρες τριβές που ταλανίζουν τις σχέσεις των δύο φύλων ως αποτέλεσμα ή φοβία αυτής. Εξαιτίας του γαλουχήθηκε το ψέμα ως εξελικτικό εργαλείο καλύτερης αναπαραγωγής και επίσης εξαιτίας του άνθισε η πολυποικιλότητα των σεξουαλικών προτιμήσεων, από απλές έλξεις προς ένα χρώμα μαλλιών ή έναν συγκεκριμένο σωματότυπο μέχρι σημαντικές διαστροφές.

Είναι αυτό που μορφοποίησε την ηθική ως δικλείδα ασφαλείας για τις ανθρώπινες σχέσεις και εξαιτίας αυτού «εφευρέθηκε» η υποκρισία ως υπόγεια μεθόδευση υπέρβασής της. Επιπροσθέτως, το σεξ και η διαθεσιμότητα των θηλυκών είναι πίσω από πολλές εκφράσεις βίας κι ας μην φαίνεται απευθείας με γυμνό μάτι. Είναι μία πανίσχυρη υποσυνείδητη τάση χαραγμένη στο πίσω μέρος του εγκεφάλου μας μέσα σε χιλιετίες γενετικής εξέλιξης.

Ήταν τόσο σημαντικό και τόσο βαθιά ριζωμένο στην καθημερινότητα και στις σκέψεις μας, που ο εγκέφαλος ανέπτυξε ξεχωριστά «κουμπιά» για αυτό. Κουμπιά που αν πατηθούν στρέφουν το άτομο προς τα εκεί, κάποιες φορές σχεδόν και σε κατάσταση μιας ιδιότυπης «ύπνωσης».

Έχουμε ήδη μιλήσει για τα βιολογικά κουμπιά του Φαγητού, του Φόβου και του Σεξ σε προηγούμενο κείμενο. Όσον αφορά το φαγητό, αν πατηθεί το αντίστοιχο κουμπί, ο εγκέφαλος αντιδρά με έναν τρόπο (θέλεις ή «πρέπει» να φας). Όσον αφορά τον Φόβο, ο εγκέφαλος έχει δύο τρόπους αντίδρασης, την μάχη (θυμός) ή την υποχώρηση (φόβος). Όσον αφορά το Σεξ δημιούργησε τρεις νοητικούς «συναγερμούς» με τις αντίστοιχες δράσεις τους.

Πριν σου πω για αυτά τα τρία σεξουαλικά κουμπιά λοιπόν, πρέπει να σου πω ότι λόγω φύσης είναι διαφορετικά στον άντρα και την γυναίκα. Είναι λογικό. Διαφορετικές ανάγκες και στόχους έχει ο ένας από την άλλη, άρα και διαφορετικά νήματα που τους κινούν.

Όμως η εξέλιξη και ο πολιτισμός περιέπλεξαν τα πράγματα κι έτσι σήμερα δεν είναι αφύσικο να βλέπουμε γυναίκες να αντιδρούν σε αντρικά σεξουαλικά κουμπιά και άντρες σε γυναικεία. Πλέον δεν αποτελούν αποκλειστικό προνόμιο του φύλου μας, παρόλο που σε γενικές γραμμές οι άντρες θα τείνουν να έχουν αντρικά κουμπιά και οι γυναίκες, γυναικεία. Το σίγουρο είναι ότι ο καθένας από εμάς διαθέτει τουλάχιστον, και συνήθως όχι μόνο, ένα από αυτά.

Βιάζεσαι έτσι; Εντάξει, ας δούμε λοιπόν τα περιβόητα σεξουαλικά κουμπιά. Αυτά που αν σου τα πατήσουν σε κάνουν απείρως πιο δεκτικό ή δεκτική στο σεξ, μερικές φορές ακόμα και σε σημείο χειραγώγησης.

Φωτογραφία: TchaikovskyCF

Ξεκινάω από τα αντρικά. Το πρώτο από αυτά είναι φυσικά η Δύναμη και δεν μιλάω βέβαια μόνο για την σωματική. Η δύναμη που δίνει η εξουσία είναι τις περισσότερες των περιπτώσεων αποδοτικότερη. Όσον αφορά την εξουσία λοιπόν, οι άντρες που την ποθούσαν είχαν περισσότερες πιθανότητες να την αποκτήσουν και μαζί με αύτη περισσότερες ερωτικούς συντρόφους, όπως είδαμε σε προηγούμενο κείμενο.

Βέβαια η Δύναμη εκτός από εξουσία είναι και έλεγχος μιας περιοχής, είτε είναι φυσική γη, είτε ο έλεγχος της αγοράς, μιας εταιρίας ή κυβερνητικών σχηματισμών. Κοίτα πως «γυαλίζει» το μάτι ορισμένων αντρών όταν αναφέρονται τέτοια θέματα, και πως ακόμα περισσότεροι από αυτούς δουλεύουν νυχθημερόν προς αυτή την κατεύθυνση, και θα καταλάβεις την δύναμη του κουμπιού της Δύναμης!

Οι γυναίκες χρειάζονταν άντρες με δύναμη, γιατί αυτό σήμαινε περισσότερη ασφάλεια για εκείνες και τους απογόνους τους. Δεν χρειάστηκε να αναπτύξουν ένα τέτοιο κουμπί, γιατί όσον αφορά το επιτυχημένο ζευγάρωμα, εκείνες βασίζονταν περισσότερο στην ελκυστικότητά τους, κυρίως με τις μορφές της ομορφιάς, της νεότητας ή της υγείας.

Φωτογραφία: oetzy

Το δεύτερο αντρικό σεξουαλικό κουμπί είναι η Κυριαρχία, δηλαδή η θέση του αρσενικού στην ιεραρχία. Στις πρωτόγονες κοινωνίες, μια υψηλή θέση στην ιεραρχία της ομάδας έδινε άμεση και αναίμακτη πρόσβαση στις γυναίκες χωρίς καμία απολύτως μάχη. Ήταν προνόμιο των αρχηγών, τελεία. Στον μεσαίωνα οι φεουδάρχες μπορούσαν ακόμα και να απαιτήσουν την παρθενιά μιας νιόπαντρης γυναίκας για να επιτρέψουν τον γάμο!

Μπορεί να γνωρίζεις τι σημαίνει η αγγλική λέξη «fuck», αλλά ίσως δεν ξέρεις από πού προέρχεται. Πρόκειται για ακρωνύμιο των λέξεων «Fornication Under Consent of the King», που σημαίνει «συνουσία με την έγκριση του βασιλέα». Ήταν το ταμπελάκι που κρεμιόταν στις πόρτες των νιόπαντρων ζευγαριών την πρώτη νύχτα του γάμου! Ω ναι, ο βασιλιάς μπορούσε να αποφασίσει ακόμα και αυτό. Ποιος δεν θέλει να γίνει βασιλιάς;

Από την άλλη, οι γυναίκες (όταν δεν υπάρχει βία, φυσική ή άλλη) είναι αυτές που διαλέγουν. Άρα δεν υπήρχε λόγος για κουμπί Κυριαρχίας σε αυτές. Αυτός είναι και ο λόγος που οι υψηλές θέσεις στην ιεραρχία καταλαμβάνονται κυρίως από άντρες. Οι εξαιρέσεις απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Φωτογραφία: razoomanet

Το τρίτο και τελευταίο αντρικό κουμπί είναι η Ευκαιρία. Από γενετική άποψη, οι άντρες έχουν να χάσουν λίγα και να κερδίσουν πολλά σε κάθε ευκαιρία ζευγαρώματος που τους παρουσιαζόταν. Έτσι δημιουργήθηκε αυτό το κουμπί, που τους στρέφει το ενδιαφέρον σε όλες τις πιθανές ευκαιρίες στο περιβάλλον τους με την υποσυνείδητη τάση να δράσουν επί τόπου.

Κάνε μια παύση και άνοιξε ένα οποιοδήποτε telemarketing κανάλι. Θα δεις ένα χορό ευκαιριών σε κάθε διαφήμιση. «Κάντε τώρα την παραγγελία σας και κερδίστε άλλο ένα δώρο» ή «η προσφορά ισχύει μόνο για σήμερα». Τώρα θα μου πεις ότι μία έξυπνη σήτα, ένα σετ εργαλείων ή μία οθόνη-πλάσμα έχουν λίγη ως καμία σχέση με το σεξ, όμως το κουμπί είναι εκεί και οι διαφημιστές το ξέρουν. Την επόμενη φορά που θα σου «γαργαλήσει» το χέρι ένα τέτοιο μήνυμα, θα το ξέρεις κι εσύ.

Οι γυναίκες δεν χρειάζονταν την Ευκαιρία, μιας και έπρεπε να υπομείνουν κύηση 9 μηνών και άρα θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικές. Αντίθετα λοιπόν με τους άντρες, εκείνες ανέπτυξαν υπομονή.

Φωτογραφία: ntscha

Πάμε να δούμε και τα γυναικεία κουμπιά τώρα. Το πρώτο από αυτά, που πιθανόν να το μαντεύεις ήδη, είναι η Ασφάλεια. Η κάθε είδους ασφάλεια ήταν σημαντική και για εκείνες και για τα παιδιά τους, τουλάχιστον μέχρι να φτάσουν σε ηλικία αναπαραγωγής. Για αυτό την αποζητούσαν και την αποζητούν, έστω κι αν έρχεται με την μορφή απλών (και αρκετές φορές ψευδών) διαβεβαιώσεων.

Για τους άντρες με το κουμπί της Κυριαρχίας, η Ασφάλεια περνούσε σε δεύτερη μοίρα, μιας και ήταν διατεθειμένοι να πάρουν περισσότερα ρίσκα με έπαθλο την άνοδο στην ιεραρχία. Για εκείνους, αυτό θα τους έδινε περισσότερες ερωτικές συντρόφους και άρα είχε προτεραιότητα. 

Φωτογραφία: vampyrekelli

Το δεύτερο γυναικείο σεξουαλικό κουμπί είναι αυτό της Δέσμευσης. Οι γυναίκες χρειάζονταν έναν μόνιμο προστάτη και για αυτό έλκονταν από άντρες που έδειχναν μόνιμο ενδιαφέρον για εκείνες. Κατ’ επέκταση ο θεσμός του γάμου δημιουργήθηκε για να ικανοποιήσει κυρίως αυτό το κουμπί (και συνακόλουθα το προηγούμενο της Ασφάλειας).

Είναι κάτι που επίσης γνωρίζουν οι διαφημιστές. Για αυτό και πατούν το κουμπί της Δέσμευσης ανελέητα, ώστε να δημιουργήσουν αφοσίωση στην μάρκα που διαφημίζουν. Παρατήρησε πως δουλεύει το λεγόμενο «brand loyalty».

Μπορεί να είναι ένας ηθοποιός, ένα μουσικό συγκρότημα ή μία μάρκα από τσάντες. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι, κυρίως γυναίκες, που θα πουν «ο τάδε ΜΟΥ», αναφερόμενοι σε κάποιον ηθοποιό πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, που δεν γνωρίζει, ούτε θα γνωρίσει ποτέ την ύπαρξή τους. Με πατημένο το κουμπί της Δέσμευσης είναι οι πιο σκληροπυρηνικοί οπαδοί, οι οποίοι θα ακολουθήσουν ακόμα κι αν «ο τάδε τους» κάνει μια φιλμογραφία πατατοσαλάτα ή αν η τσάντα τους, τους κοστίσει όλο τον μισθό, ενώ πρόκειται να χαλάσει σε λίγους μήνες.

Από την άλλη, οι άντρες το μόνο που ήθελαν ήταν πρόσβαση σε περισσότερες γυναίκες, άρα το κουμπί της Δέσμευσης ήταν μάλλον άχρηστο για εκείνους, οπότε με την πάροδο των αιώνων ατρόφησε. Η υποκρισία και το ψέμα θα λειτουργήσουν εδώ ως αντίδοτο, δοθέντων βέβαια των κατάλληλων συνθηκών και ανθρώπων.

Τελευταίο είναι το κουμπί της Επένδυσης. Οι γυναίκες χρειάζονταν άντρες που ήθελαν και μπορούσαν να επενδύσουν σε αυτές πόρους. Νομίζω ότι είναι πλεονασμός να σου πω, το πόσο αγαπούν οι γυναίκες τα δώρα (και πόσο απεχθάνονται την τσιγγουνιά).

Φωτογραφία: MarinaVroda

Μπορείς να ρωτήσεις οποιονδήποτε ανθοπώλη. Ένα μεγάλο μέρος του τζίρου του προέρχεται από ανθοδέσμες που προορίζονται ως δώρα από άντρες προς γυναίκες. Γιατί; Είναι ένας τρόπος να πεις «σου προσφέρω» και να πατήσεις το κουμπί της Επένδυσης. Αν η γυναίκα που απευθύνεσαι διαθέτει αυτό το κουμπί, φίλε μου, κερδίζεις έναν πόντο!

Οι άντρες από την άλλη είχαν τις γυναίκες να προσέχουν τα παιδιά, οπότε λίγο τους αφορούσε ένα τέτοιο κουμπί. Για τούτο και το συναντάμε σπανιότερα σε εκείνους.

Ορίστε λοιπόν, τα έξι κουμπιά της ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Τρία αντρικά, η Δύναμη, η Κυριαρχία και η Ευκαιρία, και τρία γυναικεία, η Ασφάλεια, η Δέσμευση και η Επένδυση. Επαναλαμβάνω ότι δεν είναι προνόμια των αντίστοιχων φύλων, παρόλο που κατηγοριοποιούνται έτσι.

Είναι πιθανό (και φυσιολογικό πλέον) να παρατηρείς π.χ. το κουμπί της Ασφάλειας σε έναν άντρα ή το κουμπί της Κυριαρχίας σε μία γυναίκα. Είναι η πολύπλοκη εξελικτική μας πορεία και ο πολιτισμός που τα έβαλαν εκεί. Στην πρώτη περίπτωση θα έχεις έναν μετρημένο και υπολογιστή στοργικό σύζυγο και στην δεύτερη, μία εξουσιοφρενή καριερίστα. Δεν είναι επιστημονική φαντασία. Είναι πραγματικότητα, παρόλο που δεν αποτελούν πλειοψηφία.

Πάντως στην πλειοψηφία περιμένουμε να συναντήσουμε κάποια, αν όχι όλα, από τα αντρικά κουμπιά στους άντρες και τα αντίστοιχά τους, στις γυναίκες. Κάνε μια μικρή ενδοσκόπηση. Εσύ σε ποια κουμπιά είσαι ευαίσθητος ή ευαίσθητη; Είναι χρήσιμο να ξέρεις, γιατί έτσι είναι πιο εύκολο να αναγνωρίζεις πότε σου τα πατάνε ή εν πάση περιπτώσει, πατιούνται από μόνα τους χωρίς την συνειδητή σου παρέμβαση.

Όπως σου έχω πει, υπάρχουν πρωτόγονα ένστικτα στο πίσω μέρος του μυαλού σου σχεδιασμένα να σε βοηθούν στην αναπαραγωγή. Όμως από τότε που ήρθαν τα μνημίδια και ο πολιτισμός, αυτά καταπιέστηκαν και πλέον βγαίνουν την επιφάνεια ως υποσυνείδητες τάσεις.

Αυτός ο συνδυασμός πολιτισμού και πρωτόγονων ενστίκτων είναι που δημιουργεί αυτό το αίσθημα δυστυχίας ή μη-ολοκλήρωσης σε πάρα πολλούς ανθρώπους. Ο πολιτισμός είναι αυτός που μας νουθετεί ενάντια στην «φύση» μας και η «φύση» μας δεν είναι τίποτε άλλο από αυτό που επιτάσσουν αυτά τα ένστικτα.

Είναι ένστικτα που απλώς αυξάνουν κατά πολύ την πιθανότητα των γυναικών να κάνουν παιδιά. Βέβαια η εξέλιξη δεν υπολόγισε την ανθρώπινη εφευρετικότητα και την αντισύλληψη. Δεν υπολόγισε το γεγονός ότι σήμερα οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν σεξ χωρίς απαραίτητα να κάνουν παιδιά. Παρόλα αυτά οι πρακτικές αντισύλληψης είναι πολύ νέες συγκριτικά με την ηλικία του ανθρώπου και άρα είναι λογικό, τα ένστικτα αναπαραγωγής να είναι ακόμα πολύ δυνατά.

Τι θα συμβεί τους επόμενους αιώνες αν οι άνθρωποι συνεχίσουν να χρησιμοποιούν αντισύλληψη και κάνουν μόνο προγραμματισμένες εγκυμοσύνες; Το πιθανότερο είναι ότι αυτά τα ένστικτα θα ατροφήσουν. Οι άνθρωποι σε χίλια χρόνια θα είναι περισσότερο υπολογιστές και τα σεξουαλικά κουμπιά θα αποσπούν την προσοχή τους όλο και λιγότερο. Τα τότε μνημίδια θα είναι αυτά που θα έχουν τον κύριο έλεγχο.

Βέβαια, αν είναι να ρισκάρουμε μια πρόβλεψη, θα πρέπει να δούμε το πράγμα από όλες τις πιθανές πλευρές. Γιατί βέβαια, δεν χρησιμοποιούν όλοι οι άνθρωποι αντισύλληψη ή τουλάχιστον δεν το κάνουν πάντα σωστά. Μπορεί να μιλάμε για εγωπαθείς ανθρώπους που πιστεύουν ότι έχουν τα καλύτερα γονίδια στον κόσμο και προσπαθούν να τα διασπείρουν όσο γίνεται περισσότερο ή απλώς για αμόρφωτους ή ασυνείδητους ανθρώπους ή θρησκευόμενους, προσκείμενους σε δόγματα αντίθετα στην έννοια της αντισύλληψης.

Μιας και ο πολιτισμός και η ιατρική εγγυούνται πλέον την ασφάλεια σχεδόν όλων των νηπίων, είναι αναμενόμενο το DNA τέτοιων ανθρώπων να επικρατήσει, αφού όπως καταλαβαίνεις έχει εξελικτικό πλεονέκτημα.

Πράγμα που σημαίνει ότι η μη-συνειδητή ζωή και η τυφλή υπακοή στα ένστικτα επιβραβεύεται από την εξέλιξη. Είναι εξίσου πιθανό, αν όχι πιθανότερο, το DNA τέτοιων ανθρώπων να επικρατήσει τελικά, αφού οι «συνειδητοί» άνθρωποι θα κάνουν συγκριτικά πολύ λιγότερα παιδιά.

Ούτε μπορείς να βασιστείς στην κοινωνική ηθική. Όπως σου είπα στο προηγούμενο κείμενο, είναι φτιαγμένη για να υπηρετείς το DNA των άλλων καθιστώντας σε γενετικό σκλάβο τους. Θα σου δημιουργήσει συμπεριφορές που αποσκοπούν στην προστασία του DNA τους, όσο το δικό σου εξελικτικά θα μένει πίσω.

Οι καιροί που ζούμε είναι μεταβατικοί (όπως ήταν πάντα) για την ανθρώπινη φυσιολογία και ψυχολογία. Μπορεί τα μνημίδια να είναι πιο νέα και πιο επιθετικά από τα γονίδια, όμως τα γονίδια και οι σκοποί τους βρίσκονται πάντα πίσω τους. Οι περισσότερες γεννήσεις θα είναι πάντοτε υπέρ τους.

Ο πολιτισμός είναι ένα σύνολο μνημιδίων και οι απαρχές του πρώτα απ’ όλα εξυπηρετούσαν την επιβίωση και αναπαραγωγή. Αυτό το σύνολο δημιουργήθηκε αρχικά από γονείς που διέσπειραν τα σωστά μνημίδια για να κάνουν τον κόσμο ασφαλέστερο για τα παιδιά τους. Όμως αυτός ο κόσμος αποτελείται και από μη-γονείς. Είναι αυτοί που προσβάλλονται από τέτοια μνημίδια για να κάνουν τον κόσμο ασφαλέστερο για τα παιδιά των άλλων.

Είναι τρομερά δύσκολο να βρεις πολιτισμό που δεν τρέφει την μέγιστη συμπάθεια και συμπόνια για τα παιδιά του. Αυτά τα συναισθήματα θα τα νιώσεις για ένα απροστάτευτο παιδί είτε είσαι γονιός, είτε όχι.

Αν προσπαθείς να βρεις «καλό» και «κακό» σε αυτά που περιγράφω, μια πλευρά για να νιώσεις ασφάλεια και να φωνάξεις για το άδικο, μάλλον θα απογοητευτείς. Υπάρχουν δύο πανίσχυρες δυνάμεις, η γονιδιακή αναπαραγωγή και ο μνημιδιακός προγραμματισμός που αντιμάχονται για τη συνείδησή σου. Όμως καμιά τους δεν σε αντιπροσωπεύει (ούτε θα έπρεπε), γιατί και οι δύο εξυπηρετούν απλά και μόνο τους δικούς τους σκοπούς. Δεν είναι εσύ!

Προσπάθησα να σου δείξω τα ένστικτα και τις τάσεις που υποσυνείδητα σε ελέγχουν, με σκοπό να μπορέσεις να τα αναγνωρίσεις και τελικά να τα ξεπεράσεις. Η ζωή μπορεί και πρέπει να είναι περισσότερα από την τυφλή γονιδιακή αναπαραγωγή, δηλαδή το να κάνεις όσα περισσότερα παιδιά μπορείς. Μπορεί και πρέπει να είναι περισσότερα από τον μνημιδιακό σου προγραμματισμό και όλα όσα σου είπαν ότι «πρέπει» ή «δεν πρέπει» να κάνεις και να σκέφτεσαι.

Είναι όμως ένας απίστευτα δύσκολος άθλος κι ένα εντελώς διαφορετικό κεφάλαιο. Το απόλυτο ζητούμενο του να μπορείς να αυτοπρογραμματιστείς για ότι σκοπό διαλέξεις εσύ για την ζωή σου, και όχι ότι προστάζουν τα γονίδια ή τα μνημίδια που σε προγραμμάτισαν με το ζόρι από παιδί.

Κοίτα μέσα σου με ειλικρίνεια και ψυχραιμία. Τώρα ξέρεις τι σε τραβάει και σε ποιες κατευθύνσεις. Είναι αυτό που πραγματικά θέλεις από την ζωή σου;

ΛΟΙΠΑ ΜΕΤΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ
(Βιβλιογραφία και προτεινόμενα αναγνώσματα)

Bell, Graham. The Masterpiece of Nature: The Evolution and Genetics of Sexuality (University of California Press, 1982).
Grey, John. Men are from Mars, Women are from Venus (HarperCollins, 1992).
Buss David M. The Evolution of Desire: Strategies of Human Mating (Basic Books, 1995).
Brodie, Richard. Virus of The Mind (Integral Press, 1996).

Πως να χακάρεις ένα μυαλό #8: Ακόμα περισσότερο σεξ

Μια βροντερή φωνή ακούστηκε από τον ουρανό, καθώς η γη έτρεμε. «Δεν θα μοιχεύσεις» υπαγόρευσε, καθώς ο κάθιδρος Μωυσής προσπαθούσε να την προλάβει γράφοντας την 7^η εντολή.

Ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης έπαιρνε πολύ σοβαρά το θέμα της μοιχείας. Αφιέρωσε άλλωστε δύο ολόκληρες εντολές από τις δέκα σε αυτό. Εκτός από την προαναφερθείσα είναι και η 10^η: «Δεν θα επιθυμήσεις την γυναίκα του πλησίον σου (…)»  Άραγε γιατί έδινε τέτοια βαρύτητα στο θέμα;
  

Οι δέκα εντολές είναι η περίληψη των περίπου 600 εντολών που περιέχει ο Νόμος της Παλαιάς Διαθήκης. Αυτές οι εντολές ήταν οι πνευματικοί κανόνες που θεσπίστηκαν από τους πρώτους «πολιτισμένους» ανθρώπους για να διασφαλίσουν την συνοχή της κοινωνίας τους. Αντιπροσωπεύουν την ηθική τους, τότε. Από πού πηγάζει όμως η ηθική και γιατί την βλέπουμε συνέχεια να καταστρατηγείται;

Όπως σου είπα σε προηγούμενο κείμενο, όλο το παιχνίδι παίχτηκε στην αναπαραγωγή των γονιδίων. Η εξέλιξη οδήγησε ανθρώπους και ζώα να γίνουν όλο και καλύτεροι στο ζευγάρωμα και την αναπαραγωγή. Όλο και πιο αποδοτικοί σε αυτό, ώστε να διασπείρουν όσο περισσότερο γίνεται τα γονίδιά τους. Ολόκληρη η εξέλιξη είναι ένας πόλεμος επιβίωσης για το καλύτερο και πιο επιτυχημένο γονιδίωμα.

Όμως όχι μόνο αυτό. Σε αυτό τον πόλεμο, δεν είχε μόνο αξία να διασπείρεις τα γονίδιά σου. Μεγάλη αξία είχε επίσης να σταματήσεις την επέλαση των άλλων γονιδίων, ώστε να επικρατήσουν τα δικά σου. Μαζί με την διασπορά των γονιδίων σου, έπρεπε να αποτρέψεις και την διασπορά των ξένων γονιδίων, των γονιδίων των υπόλοιπων.

Στις πρωτόγονες κοινωνίες, αυτό γίνεται με την βία και τον εκφοβισμό. Μπορείτε να το παρατηρήσετε και σε πολλά ζώα: τι επικές μάχες δίνονται για τα μάτια ενός θηλυκού. Ο δυνατός παίρνει το τρόπαιο και οι υπόλοιποι ότι περισσέψει ή όταν βρουν την κατάλληλη ευκαιρία.

Βέβαια όταν ήρθαν τα μνημίδια στο προσκήνιο, ανέλαβαν εκείνα την βρομοδουλειά για χάρη του πολιτισμού. Το να αλληλοσκοτώνεσαι κάθε φορά που ήθελες να πηδήξεις ήταν πολύ κακό και για τον πληθυσμό της ομάδας και για την συνοχή της. Τα μνημίδια ανέλαβαν να εκπολιτίσουν τους ανθρώπους και να βρουν πιο ειρηνικές λύσεις στο πρόβλημα.

Φωτογραφία: muratsuyur

Τι χρειάζονταν οι άντρες; Να αποτρέψουν την αναπαραγωγή ξένων γονιδίων με την «γυναίκα» τους. Τι χρειάζονταν οι γυναίκες; Μια καλή και σταθερή συμπεριφορά από τον «άντρα» τους και γενικότερα μια ευγενική συμπεριφορά από όλους τους υπόλοιπους άντρες. Τι χρειάζονταν οι παππούδες; Ασφαλές περιβάλλον, ώστε τα εγγόνια να φτάσουν μέχρι την αναπαραγωγική ηλικία.

Κάπως έτσι δημιουργήθηκαν τα σεξουαλικά ήθη, το κομμάτι δηλαδή της ηθικής που έχει να κάνει με το σεξ. Ουσιαστικά, πρόκειται για μνημίδια στρατηγικής, που στον πυρήνα τους έχουν την εντολή «αυτό που επιθυμείς να το ξεχάσεις», και με τα οποία προγραμματιζόμαστε από πολύ μικρή ηλικία.

Το περίεργο και ενδιαφέρον με αυτό τον προγραμματισμό είναι ότι σε κάνει να κάνεις ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θέλει το DNA σου. Τι είπες; Δεν ξέρεις τι θέλει το DNA σου; Μα είναι πολύ απλό. Παρατήρησε ποιοι άνθρωποι σε έλκουν σεξουαλικά!

Δύο από τις δέκα εντολές θα σε απέτρεπαν ακόμα και να επιθυμήσεις την γυναίκα του άλλου, ακόμη κι αν ήταν το τέλειο ταίρι για τα γονίδιά σου και η γυναίκα της ζωής σου. Η ηθική θα έμπαινε μπροστά και παρόλη την επιθυμία του DNA σου, εκείνη θα έλεγε «Όχι, όχι, όχι!»

Η ηθική λοιπόν αποτρέπει το κέρατο. Στα αγγλικά ο κερατάς είναι «cuckold» από το cuckoo bird, τον γνωστό σε μας κούκο, ο οποίος χειραγωγεί άλλα πουλιά για να μεγαλώσουν τα παιδιά του. Κάτι τέτοιο δεν θα το ήθελε κανένας άντρας, για αυτό ήταν σημαντικό να διασφαλίσει ότι δεν θα του συμβεί.

Ήταν λοιπόν αναμενόμενο για τους άντρες να διασπείρουν μνημίδια που θα απέτρεπαν το κέρατο, μιας και αυτό αποτελεί ήττα στην δική τους γενετική εξάπλωση. Όμως το πρόβλημα με την υπακοή στα ήθη είναι ότι, όχι μόνο αντιτίθεσαι στις «επιθυμίες» του DNA σου, αλλά και «δουλεύεις» για το DNA των άλλων!

Φωτογραφία: matsumotodigitalart

Μέσα από αυτή την υποσυνείδητη διαπίστωση δημιουργήθηκε τελικά μία καλύτερη και πιο αποδοτική στρατηγική. Ναι, θα είσαι ηθικός και ηθική όσο δεν σε αφορά και κάνεις κήρυγμα, αλλά θα «κάνεις και τα στραβά μάτια» όποτε αυτό είναι δυνατόν, καθώς θα εξαπλώνεις τα δικά σου γονίδια. Σύμφωνα με την εξελικτική ψυχολογία, αυτή είναι και η εξήγηση της υποκρισίας.

Το θλιβερό γεγονός είναι ότι για τους παραπάνω λόγους, το DNA του υποκριτή εξαπλώνεται πιο γρήγορα από αυτό του τίμιου. Είναι μία εξήγηση του γιατί η υποκρισία είναι τόσο διαδεδομένη στις μέρες μας. Δεν θα μπω καν στον κόπο να δώσω παραδείγματα. Νομίζω ότι ξέρεις ήδη αρκετές περιπτώσεις, ακόμα και αν μένεις σε καλύβα στο βουνό.

Οπότε ας προχωρήσουμε, ανακεφαλαιώνοντας τις διαφορές του άντρα και της γυναίκας, οι οποίες προκύπτουν από όσα συζητήσαμε παραπάνω, καθώς και στα δύο προηγούμενα άρθρα.

Τι θέλουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους οι άντρες; Πρώτα από όλα τους ενδιαφέρει η δύναμη και η κυριαρχία, είτε εδαφική, είτε επαγγελματική, είτε οικονομική και γενικότερα κάθε είδους. Θα τους απασχολήσει επίσης και η θέση τους στην ιεραρχία, γιατί αυτή συχνά θα καθορίσει το πλήθος και την ποιότητα των ενδεχόμενων συντρόφων.

Θα ψάξουν για γυναίκες με υψηλό αναπαραγωγικό δυναμικό, δηλαδή νέες και όμορφες, και θα κυνηγήσουν ασυναίσθητα το γρήγορο και πολύ σεξ, όπου αυτό είναι δυνατόν. Με τις γυναίκες τους θα είναι προστατευτικοί και κυριαρχικοί, ώστε να αποφύγουν το ενδεχόμενο της σεξουαλικής απιστίας, και άρα τον γενετικό φόβο να μεγαλώσουν τα παιδιά κάποιου άλλου. Θυμήσου τον κούκο που λέγαμε προηγουμένως.

Από την άλλη, τις γυναίκες τις ενδιαφέρει περισσότερο η ασφάλεια, οικονομική, συναισθηματική, κοινωνική ή άλλη, και για αυτό η δέσμευση είναι σημαντική για εκείνες. Θα ψάξουν για άντρες που θέλουν να επενδύσουν χρόνο και πόρους σε αυτές (και άρα και στους ενδεχόμενους απογόνους). Έλκονται δε από άντρες δυνατούς στο σώμα, ή οικονομικά και κοινωνικά ισχυρούς, ή από άντρες τρυφερούς, αφοσιωμένους και γενναιόδωρους.

Θα είναι και εκείνες προστατευτικές και κυριαρχικές με τους άντρες τους, φοβούμενες όμως περισσότερο μια συναισθηματική απιστία, η οποία μπορεί να σημαίνει την αποχώρηση του άντρα από την σχέση. Για αυτό και θα αναζητήσουν συνεχώς αποδείξεις αφοσίωσης ή ότι ο άντρας έχασε το ενδιαφέρον του και δεν κάνει τίποτα για να το ανανεώσει.

Μιας και τα γονίδια των αντρών επωφελούνται από την ταχύτητα, την ποσότητα και την ποικιλία του σεξ, είναι επόμενο το βλέμμα τους να έλκεται από το αντίθετο φύλο. Ήταν ένας τρόπος για να ζυγίζουν τις ευκαιρίες στο περιβάλλον και να αντιδρούν γρήγορα σε αυτές. Αυτός είναι και ο λόγος που οι άντρες ανταποκρίνονται περισσότερο σε οπτικά ερεθίσματα.

Φωτογραφία: Akita-or-Aki

Αν είσαι άντρας, παρατήρησε τον τρόπο με τον οποίο σου τραβάει το βλέμμα οποιαδήποτε εντυπωσιακή γυναίκα στον χώρο. Ακόμα κι αν είσαι ερωτευμένος ή εντελώς «χορτάτος», το μυαλό σου θα κινηθεί από μόνο του για να μετρήσει το γενετικό κελεπούρι και να σου στρέψει το ενδιαφέρον προς τα εκεί.

Αν είσαι γυναίκα, σταμάτα να ανησυχείς αν το παρατήρησες μια-δυο φορές στον «δικό» σου. Δεν το κάνει συνειδητά και το πιο πιθανό είναι να έχει ξεχάσει την εντυπωσιακή αντίζηλο μέχρι να φτάσετε σπίτι. Υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν ότι οι άντρες ξεχνάνε τέτοια οπτικά ερεθίσματα σε διάστημα μέχρι 5 δευτερολέπτων. Την είδε. 5 δευτερόλεπτα. Την ξέχασε. Τόσο απλά.

Το πραγματικά κακό είναι ότι οι άντρες, για αυτόν ακριβώς τον λόγο, είναι και πιο επιρρεπείς στην πορνογραφία. Ακόμα και σε σημείο εθισμού. Όμως είναι κάτι που θα συζητήσουμε σε επόμενο άρθρο.

Οι άντρες προσπαθούν να εντυπωσιάσουν με την σωματική δύναμη ή την οικονομική τους ισχύ. Οι γυναίκες με την ομορφιά ή την δημοφιλία τους. Αν ο άντρας δεν τους τηλεφωνήσει για μερικές μέρες «ταράζονται», γιατί αυτό σημαίνει κίνδυνο για την σχέση που γενετικά επιθυμούν. Οι αμυντικοί τους μηχανισμοί θα ενεργοποιηθούν και αυτό το βλέπεις ακόμα και σε ώριμες ή σίγουρες γυναίκες. Είναι ένστικτο.

Είναι και ο λόγος που οι γυναίκες θα «τσεκάρουν» τους άντρες πριν προχωρήσουν μαζί τους. Θέλουν να δουν αν πραγματικά είναι έτοιμοι να δεσμευτούν ή απλώς υποκρίνονται για να πάρουν το «γλυκό».

Αυτά όλα έχουν να κάνουν με το πρωτόγονο μυαλό μας, το οποίο βρίσκεται κάτω από το πολιτισμένο. Στη σύγχρονη εποχή, τα πράγματα έχουν βεβαίως εξελιχθεί πολύ από την εποχή των σπηλαίων, κι όμως τέτοιες υποσυνείδητες τάσεις είναι ακόμα μαζί μας. Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς με την δυσκολία που έχουν οι άνθρωποι με τις σχέσεις τους και το γεγονός ότι νιώθουν μπερδεμένοι, απογοητευμένοι και αποξενωμένοι.

Τα σεξουαλικά μας ένστικτα χαλιναγωγήθηκαν και επικαλύφθηκαν από πανίσχυρες πολιτισμικές δυνάμεις και συμπλέγματα μνημιδίων για να μας φέρουν στο πολιτισμένο σήμερα. Είναι όμως αυτό ακριβώς το γεγονός που θα εκμεταλλευτούν δεκάδες διανοητικοί ιοί για να σε ελέγξουν στο πεδίο του υποσυνειδήτου.

Βέβαια ο πολιτισμός δεν είναι ένας. Ανά τους αιώνες, διαφορετικοί πολιτισμοί και κουλτούρες δημιούργησαν διαφορετικά σεξουαλικά ήθη και επομένως σημαντικές διαφορές στους ρόλους των δύο φύλων.

Στα πιο εύπορα δημοκρατικά κράτη με κοινωνικό πρόσωπο, οι γυναίκες είναι οικονομικά ανεξάρτητες, που σημαίνει ότι δεν χρειάζονται τους άντρες για παροχή ασφάλειας και άρα θα τους τεστάρουν λιγότερο. Οι άντρες από την άλλη, θα έχουν περισσότερες διαθέσιμες γυναίκες και άρα λιγότερο ανάγκη την βία ή το ενστικτώδες άγχος για άνοδο στην ιεραρχία.

Ούτε θα είναι τόσο κυριαρχικοί με τις συντρόφους τους. Για παράδειγμα στην Σουηδία, μια τέτοια χώρα, μελέτες δείχνουν ότι οι άντρες ενδιαφέρονται πολύ λίγο για την γυναικεία παρθενιά.

Στον αντίποδα έχουμε τα πιο αυστηρά ή θεοκρατικά καθεστώτα. Εκεί οι γυναίκες εξαρτώνται απόλυτα από τους άντρες, ενώ το σεξ για εκείνες είναι πολύ περιορισμένο. Οι διαθέσιμες γυναίκες είναι επίσης πολύ λίγες. Αυτό συμβάλει στην αύξηση της βίας, μιας και προϊστορικά αυτό θα έδινε την λύση σε τέτοιες περιπτώσεις.

Οι άντρες επίσης θα είναι απόλυτα κυριαρχικοί με τα ταίρια τους. Αντίθετα από την Σουηδία, στην Σαουδική Αραβία που είναι ένα τέτοιο καθεστώς, οι Σαουδάραβες εκτιμούν πάρα πολύ την γυναικεία παρθενιά. Αναμενόμενο. 

Φωτογραφία: BreakBeautiful

Όπως βλέπεις η πρόσβαση στο σεξ αποτέλεσε την κινητήριο δύναμη για πάρα πολλά πράγματα στην κουλτούρα μας. Αν το δεις υπό το πρίσμα μιας αέναης μνημιδιακής εξέλιξης είναι απολύτως λογικό. Η διαθεσιμότητα των θηλυκών είναι αυτή που μορφοποιεί τα σεξουαλικά ήθη και αυτά με την σειρά τους το ποσοστό της βίας και κατά συνέπεια τους νόμους τιμωρίας που θεσπίζει η κοινωνία.

Αν ανοίξεις οποιαδήποτε στατιστική, θα δεις το μικρό ποσοστό βίας που υπήρχε την δεκαετία του ’60, την δεκαετία της σεξουαλικής απελευθέρωσης. Η γυναίκες έχοντας επαναστατήσει στον πουριτανισμό των προηγούμενων δεκαετιών, διεκδικούσαν σεξουαλική ανεξαρτησία και η διαθεσιμότητά τους μείωσε κατά πολύ την βία (και φυσικά δημιούργησε την έκρηξη γεννήσεων της δεκαετίας του ’70, το γνωστό «baby boom»).

Από την άλλη στη δεκαετία του ’90 με την επέλαση του AIDS, οι γυναίκες «μαζεύτηκαν» σημαντικά και αυτός ήταν και ένας από τους λόγους για την αύξηση της βίας εκείνη την δεκαετία. Βέβαια οι άντρες δεν το καταλάβαιναν. Για εκείνους ήταν υποσυνείδητη τάση. Οι διαδηλώσεις εκείνης της δεκαετίας ήταν γεμάτες μολότοφ, σπασμένες βιτρίνες και καταστολή. Στην δεκαετία του ’60 είχαμε καθιστικές διαμαρτυρίες και το σηματάκι της ειρήνης σε πανό. Τυχαίο;

Την επόμενη φορά θα ρίξουμε μια ματιά στα αντρικά και γυναικεία κουμπιά της σεξουαλικότητας, αυτά που όταν πατηθούν σε κάνουν πιο δεκτικό ή δεκτική σε μία επαφή, και πολλές φορές αποτελούν και υποσυνείδητη προϋπόθεση. Θα δούμε επίσης «που πάει το πράγμα» και που οδηγεί τον πολιτισμό μας αυτού του είδους η γονιδιακή αναπαραγωγή και η μνημιδιακή εξέλιξη.

Μέχρι τότε, σκέψου πριν κάνεις και κάνε ότι σου δίνει ευτυχία και πληρότητα. Το σεξ είναι και θα είναι παρόν στις περισσότερες στιγμές της ζωής σου, ακόμα και όταν δεν είναι προφανές. Μπορεί να σε «τραβάει από την μύτη» ή μπορείς να το ελέγξεις προς μία πιο ισορροπημένη και συνειδητή ύπαρξη. Τι διαλέγεις;

ΛΟΙΠΑ ΜΕΤΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ
(Βιβλιογραφία και προτεινόμενα αναγνώσματα)

Brodie, Richard. Getting Past OK: A Straightforward Guide to Having a Fantastic Life (Warner Books, 1995).
Sterenly, Kim and Griffiths, Paul E. Sex and Death: An Introduction to Philosophy of Biology (University City Press, 1999).
Dawkins, Richard. A Devil’s Chaplain: Reflections on Hope, Life, Science and Love (Mariner Books, 2004).
Boyd, Rob & Richerson, Peter J. Not by Genes Alone: How Culture Transformed Human Evolution (Chicago University Press, 2005).