Δευτέρα 27 Ιουλίου 2020

Πώς να χακάρεις ένα μυαλό #21: Ακόμα περισσότεροι πολιτισμικοί ιοί (κυβέρνηση & εξουσία)

Αν έχουμε μάθει κάτι δια της επαναλήψεως από την ιστορία της ανθρωπότητας είναι ότι η εξουσία διαφθείρει.
Δύσκολα θα βρεις κάποιον που δεν έχει το χέρι στο μέλι, και να σου πει το αντίθετο. Η γραφειοκρατία, παρόλο που είναι δυσκίνητη και αντιπαθητική, αντί να μειώνεται, μοιάζει να μεγαλώνει. Οι πολιτικοί συνασπίζονται πίσω από μεγάλα συμφέροντα, και τα μεγαλοστελέχη των εταιριών συνεχίζουν να λαμβάνουν μεγαλύτερους μισθούς και
bonus

Φυσικά και δεν περιγράφω ένα δυστοπικό μέλλον, αλλά ένα πολύ πραγματικό παρών. Ένα παρόν που δημιουργήθηκε και δημιουργείται από τίποτε άλλο, εκτός του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν τα μνημίδια. Αν το καλοσκεφτείς, ήταν αναμενόμενο.
 
Όπως έχω ξαναπεί οι διανοητικοί ιοί εκμεταλλεύονται μηχανισμούς που δίνουν οδηγίες. Η εξουσία από την άλλη, ορίζεται σαν την ικανότητα να ακολουθεί κάποιος τις εντολές κάποιου άλλου. Τις οδηγίες του. Επόμενο ήταν...

Την ίδια ακριβώς στιγμή που δημιουργείται μια δομή εξουσίας, μια κυβέρνηση, μια εταιρία με αντίκτυπο στις ζωές μας, αρχίζει η διαφθορά. Λίγο-λίγο οι καλές προθέσεις καταπνίγονται ή αντικαθιστώνται από πιο επιτυχημένα μνημίδια, που το μόνο που τα ενδιαφέρει είναι η μετάδοση.

Ας πάρουμε για παράδειγμα τις προσπάθειες της εκάστοτε κυβέρνησης να περιορίσει την «μάστιγα των ναρκωτικών», ένα φαινόμενο κατά κοινή ομολογία βλαβερό για την κοινωνία και τους ανθρώπους. Φαίνεται ότι κάθε φορά που η κυβέρνηση παίρνει μέτρα ενάντια σε αυτό το φαινόμενο, δημιουργεί τις συνθήκες για έναν διανοητικό ιό που ονομάζουμε μαύρη αγορά.

Η μαύρη αγορά είναι μια υποκουλτούρα γεμάτη μνημίδια όπως το πούλα ναρκωτικά για το κέρδος, πατώντας κουμπιά όπως αυτό της Δύναμης και της Ευκαιρίας. Η απαγόρευση των ναρκωτικών δημιουργεί τους εμπόρους ναρκωτικών και ταυτόχρονα, τους δίνει τεράστια δύναμη. Όσο πιο δύσκολο το κάνει η κυβέρνηση να βρει κάποιος χρήστης ναρκωτικά, τόσο ανεβαίνουν οι τιμές. Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης, θυμάσαι;

Φωτογραφία: Kitteh-Pawz
Όσο πιο αυστηρές οι ποινές, τόσο περισσότερη ελευθερία νιώθουν οι έμποροι να κάνουν ακόμα μεγαλύτερα εγκλήματα στην αναζήτηση του οικονομικού κέρδους και της κοινωνικής εξουσίας. Άλλωστε με αυστηρότερες ποινές, δεν έχουν τι άλλο να χάσουν. Τα παίζουν όλα για όλα και για εκείνους είναι πλέον το ίδιο. Είναι εγκληματίες ήδη, και το κουμπί χαμηλό ρίσκο / υψηλή ανταμοιβή πατιέται τώρα με μανία.

Όσο πιο σκληρή είναι η κυβερνητική γραμμή για τα ναρκωτικά, τόσο περισσότερο χρήμα και δύναμη πηγαίνει στους dealers, και τόσο περισσότερο πατιούνται τα κουμπιά τους για Ευκαιρία και Δύναμη. Πρόκειται για παραδοσιακά αρσενικά σεξουαλικά κουμπιά, και ίσως αυτό να είναι μια εξήγηση του γιατί ο χώρος είναι ανδροκρατούμενος. Αν θες να διαβάσεις περισσότερα για τα κουμπιά αυτά, δες εδώ. Τώρα ας επιστρέψουμε στην κυβέρνηση…

Αφού το βλέπουν το έργο ξανά και ξανά, γιατί επιμένουν να το κάνουν; Γιατί δεν ελαφραίνουν τα μέτρα για να πάρουν τα αντίθετα αποτελέσματα με την αποδυνάμωση της μαύρης αγοράς;

Φυσικά επειδή για να επανεκλέγουν, χρειάζονται τα πιο ισχυρά μνημίδια που υπάρχουν, και ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών, αφού απηχεί στην πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, είναι ένα τέτοιο. Όμως η επιτυχία αυτού του μνημιδίου είναι ανεξάρτητη από το πόσο αποδοτικό είναι αυτό μέσω των λύσεων που προτείνονται.

Φωτογραφία: dimitriskoskinas
Ας επιστρέψουμε όμως εκεί που ξεκινήσαμε, στην διαφθορά της εξουσίας. Αν μιλάμε για κάποια κυβέρνηση, σπάνια είναι μια συνειδητή απόπειρα με διαβολικούς σκοπούς. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, βλέπουμε γρήγορα το πρόβλημα και η δικαιοσύνη πράττει τα δέοντα αναλόγως του παραπτώματος. Είναι όμως πολύ πιο δύσκολο να αναγνωρίσουμε αυτό που πραγματικά συμβαίνει στο σύνολο: την σταδιακή μετακίνηση ολόκληρου του μηχανισμού εξουσίας σε μνημίδια που στέλνουν την ίδια την εξουσία μακριά από τους σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκε.

Ας πάρουμε για παράδειγμα το ελληνικό κοινοβούλιο. Συστάθηκε με την πρόθεση κάποιοι σοβαροί άνθρωποι, εκλεγμένοι από τον λαό, να παίρνουν αποφάσεις για την χώρα. Η βουλή νομοθετεί και η κυβέρνηση εκτελεί. Είναι οι πρώτη και δεύτερη εξουσία αντίστοιχα, που μαζί με την τρίτη (δικαστική εξουσία) αποτελούν την ενιαία κρατική εξουσία.

Το θέμα είναι ότι από τη στιγμή που συστάθηκαν αυτές οι εξουσίες, ήταν ορθάνοιχτες στους διανοητικούς ιούς. Ας το εξηγήσω λίγο αυτό…

Καταρχήν σκέψου ότι τα μνημίδια που κατορθώνουν να μολύνουν πολιτικούς έχουν καλύτερα αποτελέσματα από τα υπόλοιπα, καθώς οι πολιτικοί είναι άνθρωποι κύρους και δύναμης, που μπορούν να ενεργήσουν προς αυτές τις ιδέες, ενώ είναι και ικανοί ρήτορες και τις διασπείρουν μέσω των ομιλιών τους ή άλλων μέσων. Ας υποθέσουμε τώρα ότι ξεκινάμε με μία βουλή όπου όλοι οι βουλευτές βρίσκουν τις ιδέες τους από το διάβασμα ή από το να ακούνε τους άλλους σε ανεπίσημες κοινωνικές συζητήσεις. Οι πολιτικές πεποιθήσεις με τα  καλύτερα μνημίδια (π.χ. Κρίση, Βοήθεια προς τα παιδία, Να βγάζει νόημα ή κάποιο προσωπικό κουμπί) θα ήταν αυτές με τις περισσότερες πιθανότητες να μολύνουν έναν υποψήφιο. Αλλά ακόμα κι αυτά πολύ σύντομα, με τα καινούργια μνημίδια που έρχονται κάθε μέρα, θα ανέπτυσσαν ένα άγριο ανταγωνισμό για την προσοχή του πολιτικού. Πολύ γρήγορα τα μνημίδια έρχονται σε όλο και πιο ισχυρά «πακέτα» για να την κερδίσουν.

Φωτογραφία: jfphotography
Ένα από αυτά τα πακέτα είναι φυσικά το χρήμα: δωρεές, χορηγίες και «στήριξη» στον υποψήφιο για επανεκλογή. Όπως φαντάζεσαι, είναι πολύ πιο εύκολο να ακούσεις την άποψη εκείνου που συνεισφέρει, παρά εκείνου που όχι. Ακόμα κι αν ο υποψήφιός μας είναι απόλυτα καθαρός και διαφανής, τα μνημίδια αυτών που δίνουν το χρήμα εισχωρούν πολύ πιο εύκολα. Φαντάσου μόνο μία εταιρία-χορηγό που αναφέρει το ίδιο θέμα ξανά και ξανά. Προγραμματισμός δια της επανάληψης!

Από την άλλη οι πολιτικοί μισθώνουν μεγάλο προσωπικό και κάνουν αμέτρητα συμβούλια προκειμένου να ξεσκαρτάρουν αυτά τα μνημίδια και να χωρίσουν «την ήρα από το σιτάρι». Και δωσ’ του τα συμφέροντα να προσπαθούν να βρουν νέους τρόπους για να εισχωρήσουν, και να οι πολιτικοί που προσπαθούν ακόμα πιο πολύ να βρουν το ωφέλιμο μέσα στη σαβούρα, σε έναν ατέλειωτο κύκλο δίχως τέλος...

Όλα καλά και αναμενόμενα μέχρι εδώ, αν δεν υπήρχε ένα μικρό πρόβλημα. Δεν είναι η δουλεία του βουλευτή να διαλέξει τις καλύτερες ιδέες από τα διάφορα συμφέροντα. Η δουλειά του είναι να κάνει το καλύτερο για την χώρα!

Φωτογραφία: LemnosExplorer
Όμως οι βουλευτές βομβαρδίζονται από προτάσεις που ωφελούν άμεσα ή έμμεσα συγκεκριμένα συμφέροντα. Είναι αδύνατον κάποιος βουλευτής να μην κλίνει στο να κάνει κάτι, να ισχυροποιήσει κάτι, να νομοθετήσει κάτι για αυτά τα θέματα. Βάλε τώρα αυτό τον βομβαρδισμό «αιτημάτων» μαζί με τον τρόπο που δουλεύει το σύστημα, για να καταλάβεις ότι για να είσαι στην βουλή ΠΡΕΠΕΙ να λαμβάνεις υπόψη τα διάφορα συμφέροντα. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι οι πολιτικοί είναι καλοί ή κακοί. Είναι απλώς μνημιδιακή εξέλιξη.

Ας το πάρουμε αλλιώς. Έστω ότι ένας πολιτικός αδιαφορεί παντελώς για αυτή τη μνημιδιακή επίθεση, και το μόνο που τον απασχολεί είναι το καλό της χώρας του. Αν δεν μπορέσει να το μεταφράσει αυτό σε ζουμερά μνημίδια αρεστά στους ψηφοφόρους, απλούστατα δεν θα εκλεγεί! Σύντομα θα έχουν μείνει μόνο πολιτικοί με μνημίδια που εγκρίνουν οι ψηφοφόροι. Γιατί οι εκλογές δεν κερδίζονται με την αγνότητα των προθέσεων, αλλά με το πόσο αρεστός είναι κάποιος στους ψηφοφόρους.

Είναι οι άνθρωποι που λένε στο εκλογικό σώμα αυτό που θέλει να ακούσει. Επιπλέον, όσο πιο σημαντική γίνεται η τηλεόραση και το internet στη δημοτικότητα του υποψηφίου, τόσο περισσότερο αποκλίνει η εικόνα του από την πραγματικότητα. Επί παραδείγματι, τη σήμερον ημέρα κανείς σοβαρός πολιτικός δεν κάνει τηλεοπτική εμφάνιση χωρίς συμβουλές ειδικών για το πώς θα σταθεί, πως θα μιλήσει, φορές-φορές ακόμα και στο τι θα πει.

Παρόλα αυτά η μνημιδιακή εξέλιξη είναι τρομερά δύσκολο να προβλεφτεί. Το σύνθημα του 2015 του ΣΥΡΙΖΑ για «νέο ξεκίνημα με αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη, δημοκρατία», με τρία ισχυρά μνημίδια κάτω από την σκέπη της προόδου, μετατράπηκε το 2019 στο συντηρητικό «μην τολμήσεις – μην ψηφίσεις, τώρα δεν παίζουμε, αποφασίζουμε για τη ζωή μας». Από την άλλη ο συντηρητισμός της Νέας Δημοκρατίας το 2015 με το σύνθημα «λέμε την αλήθεια» μετατράπηκε το 2019 σε «ενωμένοι - μπορούμε», ένα πακετάκι σε συσκευασία σλόγκαν των υπονοούμενων και πιο προοδευτικών μνημιδίων της Αποστολής και της Ευκαιρίας μαζί με το Να ανήκεις κάπου. Αρκετά μακριά από την «αλήθεια» τέσσερα χρόνια πριν, δεν συμφωνείς;

Φωτογραφία: BenHeine
Όπως καταλαβαίνεις, το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι όσο οι πολιτικοί θα γίνονται όλο και καλύτεροι στο να πατούν τα κουμπιά μας, τόσο τα αποτελέσματα των εκλογών θα είναι όλο και λιγότερο σχετικά με τους πραγματικούς τους στόχους. Με απλά λόγια, αντί να ψηφίζεις ιδέες και προσωπικότητες, ψηφίζεις τηλεπερσόνες που φτιάχτηκαν για να είναι επιτυχημένες, την ίδια ώρα που η ανάγκη επανεκλογής και επικοινωνιακής υπεροχής σκεπάζει τους όποιους αγαθούς σκοπούς του κάθε υποψηφίου.

«Ωραία, και τι να κάνουμε τώρα;» σε ακούω να σκέφτεσαι. Όπως είδες, το πρόβλημα είναι των ψηφοφόρων και όχι των πολιτικών. Όμως δυστυχώς, είναι πολύ δύσκολο να μορφώσεις την πλειοψηφία για αυτά τα θέματα. Δεν υπάρχουν αρκετά ισχυρά μνημίδια για αυτό, παρόλο που θα ωφελούσε πολύ την πολιτική και κοινωνική ζωή. Αν υποθέσουμε ότι με κάποιο τρόπο μπορούσε να τα καταφέρει κάποιος, τότε το πρώτο πράγμα που θα έφτιαχνε θα ήταν η ποιότητα της κάθε προεκλογικής καμπάνιας, και αμέσως μετά η ακεραιότητα και η διαφάνεια της κάθε κυβέρνησης θα βελτιώνονταν αισθητά.

Όμως τα μνημίδια αδιαφορούν για την ποιότητα της ζωής μας. Για εκείνα, όσον αφορά τον πολιτικό στίβο, είναι «ή θα τους φας ή θα σε φάνε». Μόνο ο καθένας μόνος του, μετά από κριτική σκέψη και συνειδητές αποφάσεις, μπορεί να αντισταθεί και ίσως να μεταδώσει αυτήν του τη στάση και σε άλλους. Άρα τελικά το ζήτημα είναι ένα: θα είσαι αυτός ο άνθρωπος ή θα είσαι το μπαλάκι των μνημιδίων σε έναν ατέλειωτο αγώνα τένις;



ΛΟΙΠΑ ΜΕΤΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ
(Βιβλιογραφία και προτεινόμενα αναγνώσματα)
Dawkins, Richard. The Selfish Gene, New Edition (Oxford University Press, 1989).
Dennett, Daniel C. Consciousness Explained (Little, Brown, 1991).
Brodie, Richard. Virus of the Mind (Integral Press, 1996).
Dalton, Richard. I Am Not My Thoughts: Mastering Your Memes & Turning the Tables on Mental Slavery (Value Life Associates, 2016).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου