Ας πούμε ότι με κάποιο μαγικό τρόπο
ξαναγυρνάς πίσω στο χρόνο, λίγα δευτερόλεπτα πριν από την γέννησή σου.
Το ρολόι θα αρχίσει όπου να ’ναι να μετράει τον χρόνο για σένα. Έχεις ακριβώς
μία ζωή για να μάθεις ότι χρειάζεται και να την ζήσεις. Έτοιμος; Πάμε!
Τι θα μάθεις; Ξένες γλώσσες; Γεωγραφία; Μαθηματικά; Μουσική; Ορθογραφία; Ότι κι αν μάθεις, πρέπει να είναι παραπάνω από αυτό που σου δίνουν τα γονίδιά σου, και έχεις μόνο μια ζωή για να τα μάθεις. Μεταφορές μέσω μετενσαρκώσεων αποκλείονται. Λυπάμαι.
Τώρα βέβαια, αν πιστεύεις σε τέτοια πράγματα, θα πρέπει να απευθυνθείς σε κάποιο μέντιουμ για να σου μεταφέρει πληροφορίες από προηγούμενες ζωές. Ακόμα κι έτσι, θα πρέπει να δαπανήσεις χρόνο και ενέργεια, όπως και σε κάθε άλλη δραστηριότητα μάθησης.
Αν πιστέψουμε το Google υπάρχουν περίπου 130 εκατομμύρια τίτλοι βιβλίων στον κόσμο και κάθε χρόνο εκδίδονται περισσότερα από 500 χιλιάδες. Όπως καταλαβαίνεις, δεν υπάρχει χρόνος για όλα. Οπότε ποια θα διαλέξεις;
 |
| Φωτογραφία: alltelleringet |
Επάνω στον πλανήτη Γη αναπνέουν αυτή τη στιγμή γύρω στα 6 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Ποιους θα συναναστραφείς για να μάθεις;
Που θα πας σχολείο; Ποια μαθήματα θα πάρεις; Ποιες εργασίες θα κάνεις και ποιες θα παρατήσεις για να πας για καφέ με ένα φίλο, να μεθύσεις σε ένα πάρτι, ή να πάρεις κάποιο από τα υπόλοιπα μη-ακαδημαϊκά μαθήματα της ζωής;
Ο χρόνος που μετράει το ρολόι που λέγαμε στην αρχή, είναι περιορισμένος. Δεν έχεις την πολυτέλεια για όλους και για όλα. Πρέπει να διαλέξεις.
Εξαιτίας της γονιδιακής εξέλιξης, της ιατρικής και της τεχνολογίας γεννήθηκες με πολύ καλές πιθανότητες να επιβιώσεις στον φυσικό κόσμο. Όμως ο κόσμος του μυαλού, η κοινωνία και ο πολιτισμός, είναι μια άλλη υπόθεση.
Εδώ πρέπει να μάθεις τα πάντα ξεκινώντας από το μηδέν. Αν δεν το κάνεις, απλώς επιβιώνεις, και ίσως ποτέ να μην μάθεις τη διαφορά. Ποτέ να μην μάθεις πώς θα ήταν, τι θα μπορούσες να έχεις, πώς θα βίωνες την ζωή. Λυπηρό, αλλά αληθινό…
Υπάρχει αντιπαράθεση στο θέμα της παιδείας, γιατί για αυτό συζητάμε τόση ώρα. Η επικρατούσα άποψη, που φαίνεται να μοιράζονται οι περισσότερες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, είναι ότι τα παιδιά πρέπει να έχουν περισσότερες ώρες και περισσότερα μαθήματα. Με μια πιο εντατική εκπαίδευση, τα παιδιά θα γίνουν καλύτεροι εργαζόμενοι. Αλλά είναι ο καλύτερος εργαζόμενος το νόημα της εκπαίδευσης;
Προσωπικά λέω όχι. Το νόημα της εκπαίδευσης είναι να φτιάξει καλύτερες κοινωνίες στις οποίες οι άνθρωποι θα ζουν υπέροχες ζωές με ελευθερία, χαρά και πληρότητα. Αλλά δεν συμφωνούν όλοι μαζί μου…
Υπάρχουν άνθρωποι και οργανισμοί πανέτοιμοι να σου πουν για το νόημα της ζωής. Το πρόβλημα είναι ότι οι απαντήσεις τους εξυπηρετούν μόνο την αναπαραγωγή του εαυτού τους, ή είναι μέρος ενός διανοητικού ιού, έτοιμου να σε μολύνει με κάποιο θρησκευτικό δόγμα.
Τέτοιου είδους θέματα αποσιωπούνται από το εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο γίνεται όλο και πιο τεχνοκρατικό. Αυτό δημιουργεί τεράστια κενά στους αποφοίτους, που σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα διψούν για κάποιο νόημα στη ζωή τους.
Όμως είναι δουλειά του σχολείου να διδάσκει πνευματικές αξίες; Θα έλεγα όχι για διάφορους λόγους. Καταρχήν είναι γνωστό ότι «η εξουσία διαφθείρει», οπότε οποιαδήποτε ομάδα έχει τη δύναμη να αποφασίσει ποιες αξίες να διδάξουμε είναι επιρρεπής σε οποιονδήποτε διανοητικό ιό υπάρχει. Άσε που θα δημιουργηθούν και μερικοί νέοι, ειδικά για την περίσταση.
Είναι ένα από τα πλεονεκτήματα του διαχωρισμού εκκλησίας και κράτους. Ίσως η λύση να βρίσκεται και στον διαχωρισμό κράτους και παιδείας. Μήπως ήρθε η ώρα να αποδεχτούμε την αποτυχία του εκπαιδευτικού μας συστήματος και να «πετάξουμε την πετσέτα»;
Η δημόσια εκπαίδευση, με τον τρόπο που είναι δομημένη, είναι ένας πολιτισμικός θεσμός με μεγάλη συγκέντρωση δύναμης και για αυτό ευάλωτος σε διανοητικούς ιούς. Ίσως αυτόνομα σχολεία με ελάχιστη επιρροή από κεντρικές αποφάσεις να είναι μια λύση.
Ποιος αποφασίζει για τον αρχικό προγραμματισμό των παιδιών, πριν ξεκινήσουν την ζωή τους; Προς το παρόν, φαίνεται ότι όλα είναι στην τύχη. Κυβερνήσεις και υπουργοί παιδείας αλλάζουν, αλλά τίποτα ουσιαστικό προς το καλύτερο. Μόνο παραπάνω μαθήματα, εξετάσεις, βαθμοί και η ευθύνη στους μαθητές. Το σχολείο έχει γίνει τόσο δυσλειτουργικό, που τα παιδιά παίρνουν πλέον το μεγαλύτερο μέρος του προγραμματισμού τους από την τηλεόραση και το internet.
Από την άλλη, ελάχιστοι γονείς κάνουν συνειδητή προσπάθεια να κατευθύνουν την ζωή των παιδιών τους στο σχολείο. Το πολύ-πολύ να κάνουν κάποιες κούφιες παραινέσεις, ώστε γρήγορα το πρόβλημα να πάει κάτω από το χαλάκι.
Κάποιοι ευσυνείδητοι δάσκαλοι στα όρια της υπερκόπωσης το παλεύουν, αλλά είναι λίγοι και η δουλειά πολύ μεγάλη. Το αποτέλεσμα είναι να βλέπουμε τα παιδιά που έτυχε να μην έχουν και τόσο ισχυρή οικογενειακή ζωή να σαρώνονται από τις υποκουλτούρες που στοχεύουν τους νέους, π.χ. χουλιγκανισμός, συμμορίες, ναρκωτικά, κλπ.
Το να κουνήσεις το δάχτυλο και να πεις ότι είναι δουλειά των γονιών να δώσουν αξίες ή κατεύθυνση, δεν λέει τίποτα σε αυτά τα παιδιά, που δεν έχουν σοβαρό οικογενειακό περιβάλλον έτσι κι αλλιώς. Είναι το σχολείο που πρέπει να τους δημιουργήσει τα απαραίτητα ψυχοενεργειακά κύτταρα, επιθυμίες, κίνητρα και ενδιαφέροντα. Είναι το σχολείο που πρέπει να τους δείξει ότι έχουν δυνατότητα για μία όμορφη ζωή.
Όποιο κι αν είναι το επόμενο βήμα στην εκπαίδευση, πρέπει να είναι το ίδιο μεγάλο και θαρραλέο, όπως το βήμα από την αποστήθιση στην κριτική σκέψη. Είναι το βήμα με το οποίο θα δείξουμε στα παιδιά μας να αποφασίζουν μόνα τους για την ζωή τους. Να βρίσκουν μόνα τους τι είναι σημαντικό για εκείνα και το πως θέλουν να ζήσουν. Είναι μια εκπαίδευση που θα τους επιτρέψει να περάσουν στο επίπεδο 3 της ευρετικής πυραμίδας (αν έχασες το σχετικό άρθρο, κάνε κλικ εδώ).
 |
| Φωτογραφία: oneoftheclan |
Είναι κάτι περισσότερο από το να πατάς τα κουμπιά των παιδιών και να τους λες να «αμφισβητούν την εξουσία», να «είναι ο εαυτός τους» ή να τα αφήνεις ασύδοτα να κάνουν ότι θέλουν μπας και σκοντάψουν στην ευτυχία. Είναι ότι θα τα διδάξεις να ζουν ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ!
Μπορεί να ακούγεται τρομαχτικό, αλλά είναι ο μόνος τρόπος να πάρουμε στα χέρια μας την εξέλιξή μας από τις δυνάμεις των μνημιδίων του πολιτισμού και να την δώσουμε στον καθένα. Γιατί ο καθένας αξίζει ζωή, ελευθερία και δικαίωμα στην αναζήτηση της ευτυχίας. Αυτό είναι ίσως το μοναδικό πράγμα που θα έπρεπε να είμαστε απόλυτοι.
Όμως προς το παρόν, το μόνο που διδάσκουμε στα παιδιά είναι βαθμοί και αξιολόγηση. Πέρασες ή κόπηκες. Αποδοχή ή όχι. Όμως η αναζήτηση της αποδοχής είναι η καλύτερη πρόσκληση για ένα όργιο διανοητικών ιών. Σε ρουφάει με οποιονδήποτε από αυτούς σου πατάει τα κουμπιά καλύτερα.
Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να βρίσκουν και να διαφυλάττουν τις δικές τους αξίες. Όμως είναι ένας τεράστιος άθλος να σχεδιάσεις ένα τέτοιο αναλυτικό πρόγραμμα που να δουλεύει για ΌΛΑ τα παιδιά, και να τα προγραμματίζει για ελευθερία και ευτυχία, όχι σκλαβιά και απόγνωση. Ακόμα μεγαλύτερος άθλος είναι να το κάνεις να δουλέψει στα σχολεία. Φαίνεται αδύνατο, αλλά τι άλλες εναλλακτικές έχουμε;
Εγώ έκανα ένα μικρούλι βηματάκι γράφοντας αυτό το άρθρο. Από εδώ αναλαμβάνεις εσύ. Αν ασχολείσαι με το θέμα και δουλεύεις προς αυτό τον σκοπό, γράψε ένα σχόλιο. Θα χαρώ να δω τις δικές σου ιδέες και δράσεις σε όποιο πεδίο κι αν είναι.
Η ανθρωπότητα περνάει διάφορες και σοβαρές κρίσεις τις τελευταίες δεκαετίες, οικονομικές, υγειονομικές, περιβαλλοντικές, κλπ. Σε μια πρώτη ανάγνωση μία εκπαιδευτική κρίση σαν κι αυτή που περιέγραψα φαίνεται λιγότερο άμεση. Όμως η κρίση αξιών που αυτή συνεπάγεται, καθώς και οι στρατιές τυφλών και δυστυχισμένων υπηκόων που δημιουργεί, είναι στη βάση πολλών εκ των πραγμάτων που μας ταλαιπωρούν ως κοινωνία, δεν νομίζεις;
ΜΕΤΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ
(Βιβλιογραφία και προτεινόμενα αναγνώσματα)
Ασημακόπουλος, Ανδρέας. Οι Απίστευτες Περιπέτειες του Κυρίου Μανιτάρη Κάπα (Φυλάτος,
2016).
Μπακιρτζής, Κωνσταντίνος. Επικοινωνία
και αγωγή (Gutenberg,
2003).
Brodie, Richard. Virus of the Mind (Integral Press, 1996).
Lynch, Aaron. Thought Contagion: How Belief
Spreads Through Society (BasicBooks, 1996).
Frankl, Viktor. Man’s Search for Meaning (Washington
Square Press, 1984).
